انواع مطلب
از شیر مرغ تا جون آدمیزاد
گفتوگو با يكي از مجريان تلويزيون بسياري از ما خاطرههاي ماندگاري از اجراي او در برنامههايي همچون اعلام برنامههاي شبكه يك سيما، اولين برنامه شبانه زنده بعد از انقلاب با عنوان گلچين شبانه، تابستان، ورزش و سلامتي به ياد داريم. شما از چه سالي اجرا در تلويزيون را بر عهده گرفتيد؟ سال 1358 صداپيشه و تكگوي گروه كر بودم و سال 1360 در راديو همدان گويندگي ميكردم. از سال 65 در دانشكده صدا و سيما مشغول به تحصيل در رشته كارگرداني تلويزيوني شدم. سال 1368 در گروه معارف، اعياد و مناسبتهاي شبكه يك سيما را اجرا ميكردم و سال 1372 به عنوان مجري پخش اين شبكه سيما ايفاي نقش كردم. با وجود اين كه شما كارگرداني تلويزيون را تحصيل كرديد چطور بيشتر در حوزه اجرا فعاليت ميكنيد؟ من از ابتدا به تئاتر هم علاقهمند بودم و حتي در كنكور سراسري كه قبول شدم، ميتوانستم در رشته كارگرداني تئاتر در دانشكده هنرهاي زيبا و هم دانشكده صدا و سيما ادامه تحصيل بدهم كه در نهايت صدا و سيما را انتخاب كردم. هميشه و حتي الان هم علاقه زيادي به بازيگري و اجرا دارم. از ابتدا براي اجرا سبك و سياق خاصي را انتخاب كرديد؟ معتقدم سبك و اجراي هر كس بستگي به خلقيات، روحيات و اطلاعات عمومياش دارد. من در اجرا سعي ميكنم خودم باشم و خودم را به بيننده و نوع زندگي او نزديك كنم. به عبارتي من دوربين را چشم بينندههاي متفاوت و با سلايق گوناگون ميدانم. دوربين هيچ وقت اشتباه نميكند و مجري نميتواند جز آن كه هست خودش را نشان بدهد. دوربين همه چيز را به مخاطب منتقل ميكند. به طور مثال اگر مجري بخواهد خودش را شاد نشان دهد و ذاتا انسان شادي نباشد مطمئنا بيننده متوجه خواهد شد. پس اگر مجري مقابل دوربين خودش باشد، بسيار بهتر است. به نظر شما مجريگري را چطور بايد آموخت؟ صدا كاملا ژنتيكي است. بايد قابليت يك صداي مناسب در كسي كه ميخواهد مجري شود وجود داشته باشد. ضمن اين كه استعداد ذاتي هم بسيار اهميت دارد. اگر كسي با اين ويژگيها وارد محيط و فضاي مناسب شود و آموزشهاي لازم را ببيند ميتواند موفق شود. مطمئن باشيد به زور و بدون استعداد و صدا نميتوان اصول اجرا را آموخت و مجري شد. البته اين را هم بگويم كه متاسفانه هنوز در دانشكده و موسسات رسمي آموزشي دولتي براي پرورش مجري برنامهاي به صورت مدون نيست. موسسات و آموزشگاههاي خصوصي هستند كه دورههاي گويندگي و مجريگري را برگزار ميكنند، اما از پتانسيلهاي موجود به نحو شايستهاي استفاده نميشود. فكر ميكنيد بيشتر در چه نوع اجرا تبحر داريد؟ خودم شخصا انسان بسيار فعالي هستم و علاقهمندم برنامههاي شاد را اجرا كنم. بيشتر دوست دارم اجراي برنامههايي را كه با حضور مردم و به صورت مسابقات خانوادگي و به صورت تركيبي است بر عهده بگيرم. پيش آمده به دليل اجراي نامناسب در برنامهاي توبيخ شويد. خير تاكنون برايم پيش نيامده است. البته برخي مواقع تهيهكننده با من يا برعكس به جهت همخواني كه نداشتهايم بحث كرديم كه اين مورد هم طبيعي است و امكان دارد در هر كاري پيش بيايد. از چه سالي ديگر در تلويزيون اجرا نداشتيد؟ از سال 79 تا 88 حدود 9 سال در تلويزيون اجرا نداشتم، اما در مراسمهاي مختلف فرهنگي و هنري كه در كشور برگزار ميشد، برنامه اجرا ميكردم. در اين مدت پيشنهادهايي به شما ميشد و نميپذيرفتيد؟ بله بسيار زياد. چه دلايلي باعث شد كه قبول نكنيد؟ به دو دليل نميپذيرفتم. ابتدا به دليل اين كه من كارگردان تلويزيون بودم و فرصت كمي براي اجرا داشتم و در برنامههاي روتين شبكه نميتوانستم حضور داشته باشم. دوم اين كه برنامه مورد توجه من نبود. هميشه دنبال برنامهاي بودم كه دلخواهم باشد و بتوانم با مخاطب ارتباط برقرار كنم. فكر ميكنم اگر مجري نتواند در خاطر مردم بماند و تاثيرگذار باشد پس دليلي براي اجرا ندارد. چه شد كه دوباره اجرا در شبكه يك را قبول كرديد؟ با توجه به حضور مهدي فرجي در شبكه و همچنين درخواست آقاي مصداقي مدير پخش شبكه توانستم به خانه اصلي خودم برگردم. بازخورد برنامه «شبكه يك شبكه هر ايراني» چطور است؟ با توجه به اين كه ساعت پخش مناسبي ندارد و عموما مردم وقت استراحتشان است يا از محل كار به سمت منزل ميروند مخاطب زيادي ندارد، اما روزانه پيامكها و تلفنهاي زيادي داريم كه نشان ميدهد مردم اين برنامه را تماشا ميكنند و خواستههايشان را با ما مطرح ميكنند. فكر ميكنم اين برنامه توانسته جايگاه خوبي را ميان مخاطبان براي خودش باز كند و مردم از كودك و نوجوان تا جوان، ميانسال و بزرگسال همه اقشار به نوعي با آن ارتباط برقرار كردهاند كه اين براي من رضايتبخش است و عموما وقتي مردم من را ميبينند از اين برنامه به نيكي ياد ميكنند. در گذشته يك فرد براي به دست گرفتن سكان اجرايي يك برنامه بايد مراحل مختلفي را پشتسر ميگذاشت. مدتي در استوديو حاضر ميشد و كار را از نزديك ميديد و پس از آن مجري پخش ميشد و سپس اجراي يك برنامه ثابت را به او ميسپردند، اما الان اين گونه نيست و افراد بدون هيچ كسب تجربهاي اجراي يك برنامه را به عهده ميگيرند. به نظر شما كدام روش صحيح است؟ افشار: اجراي خاص اجرايي است كه مجري در آن موضوع شناخته شده باشد و در هر برنامه اجراي ماندگاري داشته باشد. متاسفانه بعضي وقتها مجريان براي خودشان اجرا ميكنند و ميخواهند خودشان را جلوه بدهند چقدر خوب شما با اين كار آشنا هستيد. حرف شما كاملا درست است، در گذشته تستهاي سختي هم گرفته ميشد و هر كسي اجازه اجرا نداشت. به قول شما در حال حاضر براحتي به كسي كه تاكنون اجراي تلويزيوني نداشته اجراي يك برنامه را ميسپارند كه كار اشتباهي است. مجري در يك برنامه تلويزيوني بسيار با اهميت است و نبايد او را دستكم گرفت. به نظرم بايد هيات كارشناسي باشد و مجريان سيما را ساماندهي كند. ما كارشناسان متخصصي نداريم كه با توجه به ميزان تحصيلات، اطلاعات عمومي، سوابق كار، چهره و ميزان جذابيت نوع اجرا را براي مجريان مشخص كنند. اساسا مجريان ورزشي، اجتماعي، سياسي و اقتصادي بايد مجزا باشند. نميشود مجري ورزشي كه يك ساعت هم ورزش نكرده باشد، بخواهد در يك برنامه ورزشي اجرا كند. الان مجرياني داريم كه برنامههايي را اجرا ميكنند كه اصلا از آنها اطلاعاتي ندارند. مجريان پس از مدتي به اجراي برنامههاي خارج از سازمان كشيده ميشوند. شما با اين موضوع موافقيد؟ اگر اين مجالس دولتي و وابسته به ارگانهاي دولتي باشد مشكلي ندارد. مجري بالاخره بايد زندگي خودش را بچرخاند. مجريان در كشور صنف مشخصي دارند كه كسي متولي امورات آنها باشد؟ ما اصلا صنفي نداريم. هر وقت خواستيم از مجري دعوت به همكاري كرديم و هر زماني كه به او نيازي نداشتيم از او خداحافظي كردهايم. مجري آبروي يك شبكه محسوب ميشود و نبايد با او سليقهاي برخورد شود يا با آمدن يك مدير يا تهيه كننده به كار گرفته و پس از رفتن آنها مجري هم از شبكه حذف شود. براي اين كه مجريان جدي گرفته شوند چه بايد كرد؟ ايجاد يك تشكل صنفي مجزا با اساسنامه مشخص و تعيين آن توسط سازمان صدا و سيما ميتواند به اين موضوع كمك كند. تاكنون براي ساماندهي مجريان اقدامي شده است؟ چند ماه گذشته براي اولين بار براي مجريان تلويزيون نشستي برگزار شد و در آن نشست برخي از مجريان مشكلاتشان را گفتند و آقاي دارابي معاون سيما قولهايي دادند كه اميدوارم اين مشكلات مرتفع شود و سازمان صدا و سيما به عنوان متولي بتواند مجريان تلويزيون را ساماندهي كند. ما در كشورمان تا چه اندازه تنوع اجرا داريم؟ ما در ميان مجريان با كمبود نيرو مواجه نيستيم. با كمبود طعم، رنگ و بوي اجراي خاص مواجهيم. تنوعي كه شما مد نظر داريد بسيار كم است. منظورتان از اجراي خاص چيست؟ مجريان در موضوعات مختلف مشخص نيستند و بدون داشتن هيچ گونه اطلاعاتي برنامه را اجرا ميكنند. اجراي خاص اجرايي است كه مجري در آن موضوع شناخته شده باشد و در هر برنامه اجراي ماندگاري داشته باشد. متاسفانه بعضي وقتها مجريان براي خودشان اجرا ميكنند و ميخواهند خودشان را جلوه بدهند. به نظرم در طول اين سالها استفاده از شخصيتها يا افرادي كه مثلا چهره زيبا دارند يا بازيگر هستند، هم نتوانست به كيفيت اجرا در سازمان صدا و سيما كمك كند. من با مجري ـ بازيگر و بازيگر ـ مجري مشكلي ندارم و هيچ اشكالي ندارد، اما خود بازيگر بايد بداند كه وقتي در نقشهاي مختلفي ظاهر ميشود مخاطب نميتواند با او به عنوان يك مجري ارتباط برقرار كند. چون مخاطب نميداند كه واقعا اين فرد اجرا ميكند يا نقش بازي ميكند. به نظرم بازيگران نبايد وارد اين عرصه بشوند. مدتي است سازمان صدا و سيما به سمتي رفته كه در برنامهها از مجري - كارشناس استفاده ميكند. ارزيابي شما از اين رويكرد چيست؟ اين كار خوبي است كه ما مجرياني در هر بخش به صورت مشخص داشته باشيم؛ يعني كساني كه متخصص در حوزه معارفي هستند برنامههاي معارفي را اجرا كنند، كساني كه سطح آگاهي اجتماعي دارند وظيفه اجراي اين برنامه را بر عهده بگيرند. مجريان براساس برنامه، نظر مديران يا سليقه تهيهكننده يا مخاطب انتخاب ميشوند؟ معمولا همه اين موارد كه گفتيد تاثيرگذار هستند. شما براي تربيت مجري در تلويزيون چه پيشنهادي داريد؟ ميتوان از طريق فراخوان عمومي علاقهمندان را جذب و سپس از ميان آنها بااستعدادترينها را انتخاب و دورههاي آموزشي را با استفاده از اساتيد متبحر برايشان برگزار كرد. مجريان بايد در موضوعات مختلف شناسايي و آموزش داده شوند. فقط تاكيد كنم كه مجريان را بايد استخدام كرد تا با خيالي آسوده و امنيت شغلي افراد علاقهمند بتوانند به كارشان ادامه بدهند. مجريان تلويزيوني تا چه اندازه نياز به حمايت مديران شبكهها دارند؟ آيا حمايت مديران شبكهها تاثيري در نوع اجرايشان دارد؟ سوال بسيار خوبي است. بدون پشتوانه و حمايت مديران شبكه اصولا نميتوان اجرا كرد. حمايت مديران و ايجاد اعتماد به نفس تاثير بسيار زيادي دارد. وقتي شما به مجري برنامه اعتماد كرديد و مجري امتحانش را در برنامههاي متعدد پس داد، بايد باورش كرد و هميشه مورد حمايت قرار بگيرد تا آن هم بتواند تمام توانش را براي اجراي موثر بگذارد. البته اين نكته را هم يادآوري كنم كه براي تقويت اجرا در تلويزيون بهتر است همواره از تجربيات مجريان پيشكسوت استفاده شود. نبايد وقتي مجري بازنشسته ميشود براي هميشه از صحنه اجرا كنار گذاشته شود. به غير از اجراي تلويزيون به چه شغلي علاقهمند هستيد؟ به كشاورزي علاقه زيادي دارم. به تازگي هم زمين كشاورزي خريدهام و مشغول كاشت گندم هستم. براي ادامه اجرا در تلويزيون برنامهاي داريد؟ من پيشنهادهاي مختلفي از شبكههاي ديگر داشته و دارم، اما باتوجه به حضور چندين سالهام در شبكه يك علاقهمند هستم كه در اين شبكه همچنان باشم. انشاءالله برنامه شبكه يك شبكه هر ايراني با طراحي جديدتر و زمان مناسبتري روي آنتن برود.
نظرات شما عزیزان:
افشار دانشآموخته كارشناسي توليد با گرايش كارگرداني تلويزيون از دانشكده صدا و سيماست.
او در حال حاضر علاوه بر كارگرداني در شبكه يك سيما اجراي برنامه «شبكه يك شبكه هر ايراني» را بر عهده دارد.